WAT IS RADIOTHERAPIE NIET
Radiotherapie is doorgaans niet zo goed gekend en men stelt er zich een aantal zaken bij voor die niet juist zijn. Uit gesprekken met niet-specialisten is gebleken dat er veel verwarring bestaat over wat radiotherapie inhoudt. Er bestaan misvattingen gebaseerd op wat radiotherapeutische behandelingen 20 of 30 jaar geleden betekenden.
Radiotherapie is NIET:
… niet ‘mensen radioactief maken’
Het menselijk lichaam wordt niet radioactief door een standaard externe bestralingsbehandeling. Er is dus geen gevaar voor mensen in de omgeving (familie, vrienden, collega’s) of voor huisdieren. Ook kinderen lopen geen enkel gevaar. Een persoon kan alleen radioactief zijn na een radiotherapie behandeling waarbij een radioactieve bron in het lichaam geplaatst wordt. Dit noemt men een brachytherapie-behandeling. Brachytherapie kan gebeuren met tijdelijk ingebracht radioactief materiaal of met permanent geplaatst laagradioactief materiaal. Dit laatste materiaal zijn de zogenaamde 'zaadjes', die hoofdzakelijk gebruikt worden voor de behandeling van prostaatkanker. Naast radiotherapie bestaan er ook medische procedures, uitgevoerd door nucleair geneeskundigen, waarbij radioactief materiaal in het lichaam gebracht wordt. Deze bespreken we hier niet in detail.
De behandelingen met radioactief materiaal dat in het lichaam wordt ingebracht zijn zeer strikt gereglementeerd: patiënten mogen het ziekenhuis enkel verlaten wanneer de radioactieve bronnen terug verwijderd zijn, of wanneer ze zeer zwak zijn zoals bijvoorbeeld bij prostaatbrachytherapie met zaadjes. Deze zaadjes verliezen langzaam hun radioactiviteit. Dus samengevat: alleen bij permanente brachytherapie met zaadjes is een radiotherapie-patiënt tijdelijk licht radioactief na ontslag uit het ziekenhuis. Een aantal basisrichtlijnen zijn in dat geval voldoende om de veiligheid van de omgeving te verzekeren. De radiotherapeut zal, wanneer dit nodig is, alle details geven. Indien U het gedetailleerde advies van de Hoge Gezondheidsraad hierover wil nalezen, kan dat door hier te klikken.
Onthoud dat radiotherapie een belangrijk deel is van een medische behandeling. Wat het niet zal doen is super krachten geven of mensen lichtgevend groen maken. Dat is enkel zo in de stripverhalen …
… niet een behandeling die patiënten verbrandt
Straling die vanuit een machine naar het lichaam wordt gestuurd moet eerst door de huid gaan om dan in de tumor te belanden. De stralen worden vanuit vele verschillende hoeken gestuurd en hebben een hoge energie. Daardoor vliegen ze als het ware door de huid zonder deze te kwetsen. Er zijn enkele uitzonderingen: wanneer een hoge stralingsdosis nodig is voor een gebied in het lichaam dat dicht bij de huid zit kan er huidirritatie ontstaan. Doorgaans blijft dit beperkt tot roodheid van de huid zonder dat deze verbrandt. Bij bepaalde behandelingen in de nek kan de roodheid meer uitgesproken zijn. Bij bestraling van borstkanker kan een patiënt wat meer last van roodheid ondervinden. Maar ook dan is deze huidirritatie licht en is ze slechts tijdelijk voor bij het merendeel van de patiënten.
… niet een behandeling voor alleen maar palliatieve situaties
Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de behandeling van een grote groep van verschillende kankers, waaronder die bij kinderen en bij volwassenen waarbij de ziekte zich in een vroeg stadium bevindt. Het is niet zo dat radiotherapie behandelingen alleen gegeven worden aan patiënten waarbij de ziekte ver gevorderd is om symptomen af te zwakken. Het is wel zo dat radiotherapie een zeer effectieve vorm van pijnbestrijding is bij uitzaaiingen in het lichaam.
… niet een behandeling die gevaarlijk is voor het hart
In radiotherapie van vandaag is de stralingsdosis die het hart bereikt zeer gering. Ook wanneer een hoge dosis in de nabijheid van het hart gegeven wordt zal dit slechts in een zeer gering volume in het hart terecht komen. Een hoge bestralingsdosis in het hart kan op termijn, vele jaren na de behandeling, hartproblemen opleveren. Een dergelijke situatie doet zich echter niet voor bij moderne radiotherapie zoals die vandaag toegediend wordt.
… niet radiologie
De afdeling radiologie wordt in vele ziekenhuizen ‘departement medische beeldvorming’ genoemd. Deze collega’s specialisten nemen beelden van het lichaam, ook van gebieden met een tumor, maar doen geen behandeling. De meest voorkomende onderzoeken gebeuren in een CT-scanner of een MRI-scanner.
… niet nucleaire geneeskunde
Nucleaire geneeskunde is een aparte medische specialiteit die beelden van het lichaam neemt zoals een radioloog dat doet, maar met dit verschil dat men niet alleen wil nagaan of er een bepaald orgaan of een bepaalde structuur aanwezig is, maar ook wat er in dat orgaan mogelijk fout is of wat die structuur kan zijn.
Vele kanker patiënten worden naar de afdeling nucleaire geneeskunde verwezen voor een PET-CT scan. Deze vorm van beelden laten een arts toe te zien of een tumor actief is in het lichaam, waar deze zich bevindt en of er eventueel andere letsels elders in het lichaam zijn.
Klik hier voor meer informatie.
… niet nucleaire industrie
Bestraling wordt ook buiten een ziekenhuis toegepast, bijvoorbeeld om bacteriën in voeding af te breken. En dan is er het gebruik van nucleaire energie om elektriciteit te produceren in kerncentrales. Deze vormen van gebruik van stralingsenergie zijn totaal verschillend van wat in een radiotherapie afdeling in een ziekenhuis gedaan wordt.